Met de BurgerSerivceCode in de hand, komt men ook door het ganse virtuele land. Matt Poelmans, directeur Burgerlink, zoekt goede toepassingen van het beginsel dat burgers de kans moeten krijgen om onderwerpen die zij belangrijk vinden op de agenda te zetten. Een moderne toepassing van een oud recht is de ePetitie.
In het representatieve stelsel dat we in westerse democratieën kennen, gaan burgers eens in de vier jaar naar de stembus om hun vertegenwoordigers te kiezen. Wie dat niet genoeg vindt, kan eigenlijk alleen maar zichzelf kandidaat stellen. Andere vormen van directe beinvloeding die verder gaan dan inspraak zijn immers beperkt. Referenda zijn in Nederland altijd omstreden gebleven. Ook het recht van petitie heeft nooit een grote vlucht genomen. En voor het burgerinitiatief lopen nog niet veel burgers warm.
Een van de oorzaken is dat er nogal wat doorzettingsvermogen voor nodig is. De voorstanders van tussentijdse burgerbetrokkenheid moeten veel regelen. De stichting Petities.nl heeft op zich genomen om het klassieke instrument van de petitie nieuw leven in te blazen. Via de website www.petities.nl kan iedereen een elektronische petitie starten en aan medeburgers vragen om zijn of haar petitie te ondertekenen. De website wordt ook gebruikt voor het verzamelen van handtekeningen voor een burgerinitiatief. Dat verplicht de Tweede Kamer of gemeenteraad na voldoende ondertekening zo’n voorstel te bespreken en er een standpunt over in te nemen. Dit is een zwaarder politiek middel dan het indienen van een petitie die een onderwerp alleen onder de aandacht brengt.
Het bestaan van digitale mogelijkheden leidt niet automatisch tot het gebruik ervan. Maar vereenvoudiging van de procedure kan drempelverlagend werken. Dat lijkt in dit geval op te gaan. Het eerste burgerinitiatief dit jaar, tegen Vuurwerkoverlast, behaalde in 5 dagen het benodigde aantal (40.000) handtekeningen. De recente petitie tegen Bijensterfte sloeg ook aan en kreeg in een paar weken tijd ruim 20.000 steunbetuigingen.
Of dit instrument een succes wordt zal er ook van afhangen of overheden zich ervoor open stellen. Een aantal gemeenten heeft inmiddels een eigen petitieloket geopend. Dat is toegankelijk via de landelijke website, maar ook via die van de gemeente zelf. Met de techniek van een i-frame kan iedereen die het onderwerp een goed hart toedraagt het aantal plekken waar men kan ondertekenen ‘oneindig’ vergroten.
De stichting helpt niet alleen initiatiefnemers op weg, ondertekenaars kunnen desgewenst rechtsreeks worden geinfomeerd over de afhandeling van de petitie. Er lopen inmiddels 147 petities via de website. Kortom, ePetities biedt voordeel voor indiener, ondertekenaar en behandelaar. Het is daarmee een mooie invulling van de normen Ontvankelijk Bestuur en Actieve Betrokkenheid van de BurgerServiceCode.
Verschenen in: Overheidsmanagement, nr 10, oktober 2009